نفس‌الامر نزد ارسطو

author

  • مهدی اسدی دکتری فلسفه اسلامی از دانشگاه تهران (پژوهشگر مستقل)
Abstract:

مسألة اصلی این جستار آن است که: «نفس‌الامر» و مطابَق صدق نزد ارسطو به چه معنا است؟ در پاسخ به این مسأله نخست قوی‌ترین نسخة «نفس‌الامر» اندیشمندان برجستة مسلمان، یعنی «نفس‌الامر» به‌معنای خود واقع و ظرف ثبوت اشیای مربوطه، را در ارسطو ریشه‌یابی می‌کنیم. سپس در بررسی «نفس‌الامر» ارسطو به روش عقلی و به‌گونه‌ای نظام‌مند آثار او را تحلیل می‌کنیم و به استخراج دیدگاه او و نقد آن می‌پردازیم. هم‌چنین، از آن‌جا که یکی از مشکل‌های بسیار اساسی در تفسیر «نفس‌الامر» بحث امور عدمی است، در بررسی دیدگاه ارسطو بدان توجه ویژه‌ای خواهیم‌کرد. مثلاً پاسخ او به معمای عدم را به‌وسیلة قاعدة فرعیه به چالش خواهیم‌کشید و به تعارض‌آمیزی مفاد قاعدة سالبه به انتفای موضوع در آثار او اشاره خواهیم کرد. در ادامه به معنای عام «نفس‌الامر»، که می‌تواند صدق‌ساز امور عدمی را نیز تبیین کند، خواهیم‌پرداخت: «نفس‌الامر»، یا یک معنای عام وجود نزد ارسطو، یعنی متعلق‌های صدق – چه متعلق هل‌بسیط و چه متعلق هل‌مرکب – که گاه ایجابی‌اند و گاه سلبی. پس از تقویت همین معنای نفس‌الامر و اشاره به مشکل صدق‌ساز سلبی، در پایان خواهیم‌دید که دیدگاه ارسطو، با وجود مزایای خاص خود، در مورد «نفس‌الامر» برخی امور عدمی و «نفس‌الامر» امور ماهوی با دشواری‌هایی روبه‌رو است.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

ارسطو و یک (το `εν) (آموزة وحدت نزد ارسطو)

یکی از اساسی‌ترین آموزه‌های مابعدالطبیعی، آموزة وحدت است. ما در این مقاله برآنیم تا به معرفی آموزة وحدت نزد ارسطو بپردازیم. بدین منظور قبل از هر چیز به اختلاف نظر اساسی او با پیشینیانش می‌پردازیم و نگاه «کثرت بین» ارسطویی را از اندیشه‌های «وحدت بین» ایشان تمییز می‌دهیم. سپس با ذکر معانی «یک» در زبان معمولی یونانی، به دو گونه وحدت مادی وصوری می‌رسیم. در ادامه می‌بینیم که فعلیت و وحدت و صورت از ی...

full text

بررسی تطبیقی مفهوم مکان نزد ارسطو، دکارت و هیدگر

مفهومی که امروزه از مکان شیوع عام دارد بر اساس تلّقی متعارف از وجود حاصل شده است. امروزه ما مکان را فضایی صرفاً ریاضی و قابل اندازه‌گیری که حاوی اشیاء است می‌دانیم و این معنا را مسلّم و بدیهی می‌انگاریم. در حالی که اگر نیک بنگریم چنین مفهومی از مکان، محصول تلقی دوره جدید از هستی است. از آنجا که در دوره جدید، وجود امر عینی (ابژکتیو) تلقی می‌گردد مکان چیزی جز فضای ممتد قابل اندازه‌گیری نیست که در تح...

full text

مبانی و کاربرد قاعده"الاتفاقی"نزد ابن سینا و ارسطو

قاعده"الاتفاقی"یکی از قواعد فلسفه اسلامی به حساب آمده است‘و از این حیث که تصور میرود استنتاج احکام علوم تجربی بر اساس آن قرار دارد از اهمیت ویژه ای برخوردار است.مرحوم شهابی (مجتهد خراسانی)در کتاب رهبر خرد در مبحث مجربات‘در حالیکه تفسیر رایج و سنتی این قاعده را میپذیرد ‘ درستی احکام حاصله از آن را مورد تردید قرار میدهد.علامه شهید سیدمحمدباقر صدر در کتاب الاسس المنطقیه للاستقراء صحت این قاعده را ...

full text

حس مشترک و نقش‌های ادراکی آن نزد ارسطو و ابن‌سینا

در میان قوای ادراکی نفس، حس مشترک وضعیت ویژه‌ای دارد. ارسطو بی‌آنکه از آن تصویری ارائه دهد، کارکرد‌هایی چون ادراک محسوسات مشترک و بالعرض و تشخیص وجوه تمایز میان اشیا و ادراک احساس را به آن نسبت می‌دهد. در حالی که ارسطو به صراحت تلقی از حس مشترک را به عنوان قوه‌ای در کنار حواس پنج‌گانه رد کرده است، ابن‌سینا و پیروان او آن را به عنوان یکی از حواس باطنی مورد توجه قرار می‌دهند و برخی از نقش‌های نفس...

full text

مولفه های تراژدی نزد افلاطون و ارسطو

تراژدی به گونه ای از شعر و درام اطلاق می شود که از قرن ششم ق.م دریونان جهت اجرای نمایش سروده شده است. به بیان دقیق تر تراژدی از جشن دیونوسوس (خدای شراب) دربهار نشات گرفته است که این خود از اشعار ایمبیک که اختصاص به این مراسم داشته است آغاز شده است.اهمیت تراژدی درفرهنگ غرب تا آنجاست که توجه فیلسوفان بزرگی چون افلاطون وارسطو را به خود جلب کرده است ؛با توجه به این موضوع این پژوهش با هدف مشخص نمودن...

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 7  issue 13

pages  123- 146

publication date 2018-08-23

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023